Bijdragen aan een online maatschappelijk dialoog over DNA-technologie
— Centrum Media & Gezondheid in opdracht van het Ministerie van VWS
In 2018 werd de wereld opgeschrikt door een aankondiging van de Chinese biofysicus He Jankui: hij had zojuist Lulu en Nana op de wereld gezet – ’s werelds eerste baby’s met aangepast DNA. Een controversiële doorbraak: want wíllen we de genen van ons nageslacht eigenlijk wel aanpassen?
De meeste DNA-experts vinden dat we daar als maatschappij eerst eens goed over moeten praten. In 2019 gaf het ministerie van VWS daarom de aftrap voor de nationale DNA dialoog, georganiseerd door o.a. het Rathenau Instituut, NEMO Kennislink, het Centrum Media & Gezondheid en andere organisaties. Voor z’n promotieonderzoek onderzocht dr. Roel Lutkenhaus de mogelijkheden om die dialoog online te voeren. New Momentum onderzocht in 2020 in hoeverre dat was geslaagd.
Frictie
In 2019 onderzochtten we binnen welke online communities op YouTube, Twitter en het open web het thema genetische technologie werd besproken. We vonden geen communities die zich specifiek op genetische technologie richtten. Wel vonden we homogene groepen die zich er vanuit dezelfde invalshoek mee bezighouden, zoals politici, media-bedrijven, wetenschappers, zorgprofessionals en de landbouw-sector.
Onder groepen waarbij de betrokkenheid relatief laag was, zoals het anti-establishment op YouTube en Twitter, zagen we dat er nauwelijks onderscheid werd gemaakt tussen verschillende vormen van gentechnologie. Onder andere groepen, zoals online communities rond populaire media, was genetische technologie helemaal geen thema.
Momentum
Het doel van de DNA Dialoog was om een maatschappelijke dialoog te starten die zo veel mogelijk maatschappelijke groepen zou bereiken en betrekken. Om dat te bereiken, leverden we vanuit ons onderzoek lijsten met populaire YouTube-kanalen, Twitter-gebruikers en websites aan om de dialoog te starten – ook in communities waar vooralsnog weinig interesse was voor genetische technologie. We bevolen o.a. aan om populaire films en boeken (bijv.: Jurassic Park, Gattaca, Sapiens) te gebruiken om het thema onder de aandacht te brengen van een groot publiek. Ook raadden we aan populaire vloggers aan wetenschappers te koppelen om toegankelijke items over gentechnologie te maken.
Uiteindelijk bestond de DNA Dialoog uit publieke dialogen op evenementen en festivals waar burgers met elkaar in gesprek gingen. Online werd daar door de alle partijen die betrokken waren bij de DNA Dialoog ruchtbaarheid aan gegeven – ook online. Zo werd er samengewerkt met wetenschappers als Marc van Mil en influencers zoals Anna Nooshin om het thema onder de aandacht te brengen bij minder voor de hand liggende groepen.‘De DNA-dialoog heeft gentechnologie als onderwerp weten te agenderen bij o.a. fashion- en lifestyle-communities’
— Rathenau Instituut in Eindrapport DNA Dialoog
Vorm
De onderzoeksresultaten laten zien dat er tijdens de DNA-dialoog meer online aandacht was voor het aanpassen DAN en gentechnologie. Met name via YouTube zijn doelgroepen bereikt en betrokken die daarvoor nauwelijks over gentechnologie spraken, zoals fashion- en lifestyle communities. Verder heeft de DNA dialoog levendige online gesprekken opgeleverd binnen communities rond weten¬schap, zorg en gezondheid, onderwijs, fashion en lifestyle, zwangerschap, christendom, onderzoek naar ziekten, festivals, podcasts en biohacking.
Resultaten
Links en media
— De resultaten van de DNA-dialoog in het rapport van het Rathenau Instituut: ‘Zo denken Nederlanders over het aanpassen van embryo-DNA‘
— Lees het hoofdstuk over de DNA Dialoog in het proefschrift van ‘Entertainment-Education in the New Media Landscape‘